POZORIŠTE KAO SVETILIŠTE

Ovaj umetnik, koji je gotovo čitav život proveo kao izbeglica - najpre iz Kašmira gde je rođen, potom iz Pakistana, koji je morao da napusti zbog političkog aktivizma. Veliki deo života proveo je u egzilu u Londonu, gde je sarađivao sa disidentskom pozorišnom trupom Ajoka teatar. Napisao je preko 50 dramskih tekstova, kao i adaptacija Brehtovih komada, politički je aktivista i borac za ljudska prava. Njegove drame se izvode na scenama širom Indije i Pakistana, ali i u Velikoj Britaniji, SAD, Norveškoj, Danskoj.Pod naslovom “Pozorište kao svetilište”, Šahid Nadim je zapisao:“Na kraju jednog izvođenja predstave o životu sufističkog pesnika Bale Šaha u produkciji Pozorišta Ajoka, jedan starac je, zajedno s jednim dečakom, prišao glumcu koji je igrao velikog sufističkog pesnika i rekao: „Moj unuk je jako bolestan. Molim vas, da li biste ga blagoslovili”? Glumac se iznenadio:”Ja nisam Bale Šah, ja sam samo glumac koji ga igra u predstavi”. Starac mu je odgovorio:”Sine, ti nisi glumac – ti si reinkarnacija Bale Šaha, njegov avatar”.Odjednom, ukazao nam se novi koncept glume i pozorišta u kojem su glumci postajali reinkarnacije ljudi koje su predstavljali na sceni.Istraživanje priče poput one o Bali Šahu – a takvih je mnogo u svim kulturama – može postati most između nas, pozorišnih stvaralaca i neupućene publike pune entuzijazma. Dok glumimo na pozornici, ponekad se zanesemo sopstvenom filozofijom pozorišta, ulogom preteča društvenih promena, i u tome izostavimo publiku. U toj sponi sa izazovima sadašnjice, lišavamo se mogućnosti da uronimo u izrazito potresno duhovno iskustvo koje pozorište može da podari. U današnjem svetu, u kom su netrpeljivost, mržnja i nasilje ponovo u porastu, i dok naša planeta sve dublje tone u klimatsku katastrofu, mi moramo povratiti duhovnu snagu. Moramo se boriti protiv apatije, letargije, pesimizma, pohlepe i ignorisanja sveta u kojem živimo, planete na kojoj živimo. Pozorište ima plemenitu ulogu da ispuni čovečanstvo energijom i pokrene ga da se izdigne iznad ambisa. Ono može da uzvisi pozornicu, prostor izvođenja, u nešto sveto.U južnoj Aziji, umetnici s poštovanjem dodiruju daske scene na koju stupaju, a ta drevna tradicija potiče iz vremena prožimanja duhovnog i kulturnog. Vreme je da ponovo ostvarimo tu simbiozu umetnika i publike, prošlosti i budućnosti. Rad u pozorištu može da bude sveti čin i umetnici zaista mogu da postanu avatari uloga koje glume.Pozorište uzdiže umetnost glume na viši duhovni nivo. Pozorište ima potencijal da postane svetilište, a svetilište prostor za izvođenje”.(Sa engleskog preveo Dragan Babić)Objašnjenja:1 Bale Šah (1680–1757), uticajni sufistički pesnik koji je stvarao na pandžabi jeziku i pisao o kompleksnim filozofskim temama koristeći jednostavan jezik. Kao oštar kritičar verske ortodoksije i vladajuće elite, optužen je za jeres i nije data dozvola da se sahrani na gradskom groblju. Popularan je i cenjen uprkos verskim podelama.2 Pozorište Ajoka je ustanovljeno 1984. godine. Reč "ajoka" na pandžabi jeziku znači "savremeno". Repertoar ovog pozorišta uključuje drame koje tematizuju versku toleranciju, mir, rodno nasilje i ljudska prava.3 Sufizam je islamska mistična tradicija. Sufistička poezija, koja se najčešće izvodi uz muzičku pratnju, izražava mističko jedinstvo koristeći metafore profane ljubavi.4 Avatar je, prema hinduističkoj kulturi, reinkarnacija ili zemaljska predstava božanskog učitelja.